Zdobienie kieliszków - metoda trawienia

Tą metodą zdobi się przeważnie kieliszki, karafki i wazony.

Trawienie dekoracyjne polega na działaniu na powierzchnię szkła za pomocą kwasu. Ma to na celu wytworzenie na powierzchni szkła wgłębień, które będą ułożone w odpowiednie kompozycje plastyczne.

Kwas działając na szkło rozpuszcza je.
Należy więc ochronić powierzchnię kieliszka, która nie podlega zdobieniu, a odsłonić tylko tą część, która ma zostać wytrawiona. Czyli należy odsłonić tylko wzorek, który powstanie na kieliszku.

Proces zdobienia kieliszków metodą trawienia przebiega w następujący sposób:

Rytowanie powłoki ochronnej na kieliszku może się odbywać ręcznie lub automatycznie.
Metoda ręczna ze względu na wysokie koszty i małą efektywność, w dzisiejszych czasach jest już praktycznie nie stosowana. Może jedynie sporadycznie przy wytwarzaniu przedmiotów o cechach artystycznych.

Powszechnie stosowana jest metoda automatyczna. W tej metodzie używa się dwuch rodzajów urządzeń:


Giloszownica to urządzenie gdzie na gumowej tarczy stawia się kieliszek a z boku znajdują się ramiona z igłami. Kieliszek obraca się na tarczy a igły po dociśnięciu rytują powłokę ochronną kieliszka. Giloszownica na samym początku jej stosowania była obsługiwana przez jednego pracownika i mogła na raz zdobić jeden kieliszek. Pracownik za pomocą korbki kręcił tarczą, na której stał kieliszek a dociśnięte do kieliszka igły przesówając się w góre i w dół rysowały na powłace ochronnej kieliszka wzorek. Zdobienie kieliszków tą metodą było jednak czasochłonne i wymagało dużych naładów pracy. Z czasem zostało wyparte w procesie automatyzacji.
Dzisiaj są używane automaty, które jednorazowo rytują dużą partię kieliszków.
Kieliszki, które mają być zdobione stawia się na gumowych tarczach do góry nóżką, spod kielicha jest wysysane powietrze, powstaje podciśnienie i w ten sposób kieliszek jest mocno osadzony. Następnie tarcze z kieliszkami zaczynają się obracać a igły pracując w górę i w dół rytują na powłoce wzorek.


Pantograf ma szerokie zastosowanie (nie tylko w tej metodzie zdobienia kieliszków) - jest to urządzenie do powiększania lub pomniejszania rysunków. By wyrytować na powłoce ochronnej kieliszka (karafi, wazonu) dany wzór wodzi się grotem po rysunku wzorcowym, a ten ruch jest przenoszony (w pomniejszeniu) na powierzchnię kieliszka. I w ten sposób na powłoce ochronnej powstaje odwzorowanie rysunku źródłowego. Za pomocą pantografu można wykonać bardziej skomplikowane zdobienia niż za pomocą giloszownicy. Można wykonać w zasadzie dowolne, składające się z kreseczek zdobienie (rysunek).

Odpowiednio przygotowany do zdobienia kieliszek, z powłoką ochronną i wyrytowanym wzorkiem, jest poddawany procesowi trawienia poprzez zanurzenie w roztworze kwasu. Etap ten jest nazywany kąpielą trawiącą. Kieliszki są przytwierdzane (do góry nóżką) za pomocą wosku do specjalnej płyty, a następnie przechodzą przez tunel, gdzie kilkakronie są zanużane w roztworze kwasu (na przykład 5 razy na 30 skeund). Na końcu tunelu są płukane i spryskiwane w gorącej wodzie, gdzie usuwa się z nich powłokę ochronną.
Ostatni etap to mycie kieliszków, czyszczenie i suszenie.

Zdobienie metodą trawienia stosuje się nie tylko do kieliszków. Przy użyciu tej metody powstają również zdobione szklanki, zdobione karafki i zdobione wazony

 

Dekoracje uzyskane metodą trawienia są bardzo podobne do dekoracji zrobionych poprzez rytowanie kieliszków.

BACK